Donacije – priznavanje u poreskom bilansu
Kada pravna lica I preduzetnici doniraju sredstva (donacije) za zdravstvene, obrazovne, naučne, humanitarne, verske, sportske namene, zaštitu životne sredine i slične namene iskazuju rashode, bilo da je reč o dobročinim davanjima u novcu, bilo da je reč o stvarima.
Ovi rashodi ne priznaju se u celosti u poreskom bilansu, u skladu sa članom 7a stav 1. tačka 8) Zakona o porezu na dobit pravnih lica budući da se smatra da nisu nastali u svrhu obavljanja poslovne delatnosti, osim u koliko je reč o izdacima iz člana 15. Zakona kada je, u koliko su ispunjeni propisani uslovi, moguće njihovo priznavanje do iznosa koji se utvrđuje kao 5% ukupnih prihoda obveznika za period u kojem su izvršena.
Izdaci za zdravstvene, obrazovne, naučne, sportske i druge namene iz člana 15. stav 1. Zakona
Ukupni izdaci za ove namene u vidu donacije u novcu, opremi, robi ili proizvodima priznaju se kao rashod u poreskom bilansu donatora u zbirnom iznosu do 5% ukupnog prihoda.
Za priznavanje moraju biti ispunjena dva uslova:
– da su izdaci izvršeni licima registrovanim za te namene
– da primalac dobara ili usluga navedena davanja isključivo koristi za obavljanje navedenih registrovanih delatnosti
Ukoliko nisu ispunjena oba uslova, celokupni rashod ne bi bio priznat u poreske svrhe.
Davanja učinjena zdravstvenoj ustanovi
Poreski su priznata u skladu sa članom 15. stav 1 i 2 Zakona nezavisno od toga da li su učinjena ustanovi osnovanoj od strane Republike ili ustanovi osnovanoj u privatnoj svojini. Izdaci se priznaju nezavisno od toga da li su nastali kao rezultat davanja novca ili stvari koje se neposredno ili posredno koriste za potrebe obavljanja zdravstvene delatnosti.
Doniranje medicinske opreme zdravstvenim ustanovama priznaje se u poreskom bilansu najviše do 5% ukupnog prihoda.
Davanja učinjena pružaocima usluga socijalne zaštite
Članom 15. stav 1. tačka 1) Zakona propisano je da se kao rashod u poreskom bilansu, priznaju davanja učinjena ustanovama socijalne zaštite, kao i ostalim pružaocima usluga socijalne zaštite koji su osnovani u skladu sa zakonom koji uređuje socijalnu zaštitu.
Prema članu 40. Zakona o socijalnoj zaštiti usluge socijalne zaštite su podeljene u sledeće grupe:
– usluge procene i planiranja
– dnevne usluge u zajednici
– usluge podrške za samostalan život
– savetodavno-terapijske i socijalno-edukativne
– usluge smeštaja
Izdaci za ulaganja u oblasti kulture
Prema članu 15. stav 3. Zakona ovi izdaci uključujući i kinematografsku delatnost priznaju se kao rashod u iznosu od najviše 5% ukupnog prihoda.
U skladu sa članom 2. Pravilnika ulaganja u oblasti kulture priznaju se kao rashod ukoliko omogućuju:
– stvaranje uslova za obavljanje i razvoj kulturnih delatnosti
– otkrivanje, prikupljanje, istraživanje kulturnim dobrima
– podsticanje međunarodne kulturne delatnosti
– podsticanje edukacije u oblasti kulture
– podsticanje stručnih i naučnih istraživanja u oblasti kulture
– podsticanje mladih talenata
– upotrebu informacione i komunikacione tehnologije, generičkih servisa i softverskih rešenja u cilju predstavljanja kulturnog nasleđa
– podsticanje amaterskog i umetničkog kulturnog stvaralaštva
– podsticanje dečijeg stvaralaštva
– podsticanje kulturnog i umetničkog stvaralaštva osoba sa invaliditetom
– podsticanje razvoja kreativnih industrija
– podsticanje kulturnog i umetničkog razvoja društveno osetljivih grupa
Takođe, prema članu 4. Pravilnika, ulaganja u oblasti kulture predstavljaju izdatke koji se priznaju kao rashod ukoliko su uložena u investicije namenjene rekonstrukciji postojećih, kao i izgradnji novih objekata kulture, konzervaciji i restauraciji kulturnih dobara.
Napominjemo da se za potrebe utvrđivanja poreski priznatih rashoda po ovim osnovama ukupnim prihodom obveznika smatra ukupan prihod iskazan u poslovnim knjigama obveznika, uključujući i prihode iskazane na računima grupa
62 – Prihodi od aktiviranja učinaka i robe
63 – Promena vrednosti zaliha učinaka
Troskovi koji se ne priznaju u poreskom bilansu
Donacije – iz ugla zakona o PDV
Novčana davanja, odnosno primanja nisu predmet oporezivanja PDV, osim ukoliko se radi o datom odnosno primljenom avansu za budući promet dobara i usluga. Budući da primalac donacije nema nikakve obaveze prema davaocu donacije u smislu isporuke dobara ili usluga ne postoji obaveza obračuna PDV.
Za razliku od novčanih donacija, donacije u dobrima mogu biti predmet oporezivanja PDV. Da li će postojati obaveza obračuna PDV kada obveznik PDV donaciju realizuje kroz izvršeni promet dobara bez naknade zavisi od toga da li su dobra koja su predmet donacije nabavljena od obveznika PDV ili od lica koje nije obveznik PDV, da li je davalac donacije prilikom nabavke tih dobara imao prava na odbitak prethodnog poreza.
Ukoliko prilikom donacije postoji obaveza obračuna PDV, u skladu sa članom 18.Zakona o PDV osnovicu za obračun PDV čini nabavna cena odnosno cena koštanja dobara koji se daju bez naknade. Takođe, obveznik PDV nema obavezu izdavanja računa za promet dobara i usluga bez naknade.
