Međudividenda
Kao i kod isplate dividende i kod isplate međudividende svako privredno društvo koje se odlučilo za ovu ispravu vlasnicima kapitala mora pre svega da ima odluku koja je u skladu sa statutom tog društva. Međudividenda se odnosi na isplatu dobiti tokom poslovne godine, pre nego što je poslovna godina istekla, odnosno pre nego što je utvrđen finansijski rezultat za tu godinu.
Međudividenda može biti interesantna za privredna društva koja nemaju neraspoređenu dobit iz prethodnog perioda, a ostvaruju višak prihoda nad rashodima za tekuću poslovnu godinu.
Bilo da je reč o privrednim društvima koja nemaju neraspoređenu dobit iz ranijih perioda ili je povod tekući period u kome je evidentav višak prihoda nad rashodima međudividenda se utvrđuje na osnovu periodičnog obračuna koji se ne podnosi nadležnim organima, već se interno sastavlja kako bi se moglo utvrditi koji iznos međudividende može da se isplati.
Uslovi pod kojima se vrši isplata međudividende članovima privrednog društva, odnosno vlasnicima kapitala, određena je odredbama Zakona o privrednim društvima, dok se poreski aspekt sagledava u odredbama Zakona o porezu na dohodak građana.
Zakon o privrednim društvima u članu 273. određuje koji su to potrebni uslovi za isplatu međudividende:
– izveštaji o poslovanju društva i njegovim finansijskim rezultatima sačinjeni za tu namenu jasno pokazuju da je društvo u periodu za koji se isplaćuje međudividenda ostvarilo dobit i da su raspoloživa novčana sredstva društva dovoljna za plaćanje te međudividende;
– iznos međudividende koji se isplaćuje nije veći od ukupne dobiti ostvarene nakon završetka prethodne poslovne godine za koju su sačinjeni finansijski izveštaji, uvećane za neraspoređenu dobit i iznose rezervi koje se mogu koristiti za te namene, a umanjene za utvrđene gubitke i iznos koji se mora uneti u rezerve u skladu sa zakonom ili statutom.
Ono što prvo treba da se uradi je sastavljanje periodičnog izveštaja o poslovanju preduzeća i finansijskom rezultatu, za period od početka godine do meseca u kom se vrši isplata, koji treba da pokaže da je društvo za taj period ostvarilo višak prihoda nad rashodima (dobit). Dalje, isplata međudividende ne sme da ugrozi likvidnost privrednog društva. Isplata dividende moguća je samo kada društvo ima dovoljno raspoloživih novčanih sredstava da je isplati i nakon toga bez problema servisira svoje obaveze prema poveriocima tačnije ne sme se ugroziti tekuća likvidnost.
Nakon što se utvrdi da je društvo za određeni period u tekućoj poslovnoj godini ostvarilo dobit i ima raspoloživa sredstva za isplatu, neophodno je uporediti iznos te dobiti uvećane za neraspoređenu dobit i iznose rezervi koje se mogu koristiti za te namene, sa iznosom nepokrivenih gubitaka iz prethodnog perioda i zakonom ili statutom propisanih obaveznih rezervi. Naime, odredba člana 273. stav 1. tačka 2) Zakona proizilazi iz prioriteta koji se moraju poštovati prilikom raspodele dobiti, definisanih članom 270. Zakona, koji propisuje da se raspodela dobiti vrši sledećim redom:
1.za pokriće gubitaka iz ranijih godina;
2.za rezerve, ako su one predviđene posebnim zakonom (zakonske rezerve);
3.za rezerve, ako su one predviđene statutom društva (statutarne rezerve);
4.za dividendu, u skladu sa zakonom.
Znači da ukoliko društvo ima nepokriveni gubitak iz prethodnih perioda u odnosu na period kada je ostvarilo dobit, ne može vršiti raspodelu te dobiti kroz dividendu, odnosno međudividendu, ukoliko prethodno ne pokrije gubitak.
Tek nakon pokrića gubitaka iz prethodnog perioda i formiranja rezervi (ukoliko takva obaveza za konkretno društvo postoji), privredno društvo može dobit raspoređivati kroz dividendu, odnosno međudividendu.
Ne manje značajno je da se na osnovu računovodstvene evidencije utvrdi da li je neto imovina društva veća od osnovnog kapitala.To je u skladu sa odredbama člana 275. Zakona, jer je članom 184. propisano da se odredbe člana 275. st. 1. do 4. koje se odnose na ograničenja plaćanja za akcionarska društva primenjuju i na društvo s ograničenom odgovornošću. Ovim članom se propisuju dodatna ograničenja isplata članovima društva, kao i posledice nedozvoljene isplate. Stav 1. ovog člana propisuje da društvo ne može vršiti plaćanja članovima ako je prema poslednjim godišnjim finansijskim izveštajima neto imovina društva manja, ili bi usled takve isplate postala manja, od uplaćenog osnovnog kapitala uvećanog za rezerve koje je društvo u obavezi da održava u skladu sa zakonom ili statutom, ako takve rezerve postoje, osim u slučaju smanjenja osnovnog kapitala.
Do sada smo govorili o aspektu isplate međudividende koji tangira privredno društvo, ali ne manje bitan aspekt isplate fizičkom licu kao vlasniku kapitala jer postoji poreska obaveza prema Zakonu o prezu na dohodak građana o obračunu i isplati poreza po odbitku. U skladu sa članom 61. Zakona o porezu na dohodak građana isplata dividende se smatra prihodom od kapitala i predmet je oporezivanja, bez obzira da li se isplaćuje iz neraspoređene dobiti ili kao međudividenda u toku godine.
Prihod fizičkog lica od kapitala ne ulazi u osnovicu za godišnji porez na dohodak građana prema članu 87. Zakona.
Obveznik poreza na prihode od kapitala je fizičko lice koje ostvaruje te prihode. Stopa poreza je 15%, a obračunava se na osnovicu koju čini 100% bruto prihoda. Isplata dividende može se izvršiti tek pošto se podnese poreska prijava. Prilikom predaje poreske prijave dobija se broj odobrenja (BOP) koji se obavezno unosi u poziv na broj prilikom isplate neto dividende i poreza.
